zij het tot dusver gedaan heeft, want wij moete·n en willen
den verdedigingsoorlog, dien wij, van alle kanten bedreigd,
voor recht en vrijheid voeren, tot het goede einde doorstrij-
den. Daarnaast willen wij ook het onrecht gedenken, waar-
mede 1nen onze, in het vijandelijke land levende, weerlooze
landslieden behandeld heeft, op een soms iedere beschaving .
hoonende manier. De wereld moet weten, dat niemand een
Duitscher ongestraft een haar mag krenken.
De verantwoordelijklieid voor dezen oorlog.
Mijne Heeren! Eenige weinige oogenblikken, nadat die zit-
ting van 4 Augustus opgeheven was, verscheen de Britschei
ambassadeur, om ons een ultimatum van Engeland e-n - na- .
dat dit direct afgewezen was - de oorlogsverklaring te over-
handigen. Daar ik mij toen nog niet over dit besliste stand-
punt van de Britsche Regeering kon uiten, wil ik thans
H eenige beschouwingen daaraan wijden. _
H Het is ons volkomen duidelijk, wie de verantwoordelijkheid
voor dezen grootsten aller oorlogen draagt. De uiterlijke ver-
antwoordelijkheid dragen die lieden in Rusland, die de alge-
, meene mobilisatie van het Russische leger begonnen en door-
gevoerd hebben. Edoch, de werkelijke verantwoordelijkheid
ligt ongetwijfeld bij de Britsche regeering.
Y Het Londensehe Kabinet had den oorlog onmogelijk kun-
nen maken, indien het te St. Petersburg ondubbelzinnig had
Z verklaard, dat Engeland niet genegen was uit het Oosten-
; rijksch-Servisch conflict een continentalen oorlog tusschen
H de groote mogendheden te laten groeien. Een dergelijke taal
zou ook Frankrijk gedwongen hebben, Rusland krachtig te-
rug te houden van alle oorlogs-maatregelen. Dan was voor-
zeker onze bemiddelingsactie tusschen Weeinen en St. Peters-
burg gelukt en was er geen oorlog. Engeland heeft dat niet
j gedaan. Engeland was bekend met de oorlogszuchtige kuipe-
l l-l
l .

Download